• Despertar Söyleşileri

    Bu seride, İzmir Yahudileri başta olmak üzere Türkiye Yahudileri’nin kültürel ve toplumsal tarihine, dillerine, dini pratiklerine, ritüellerine, mutfaklarına ve müziklerine ışık tutan değerli uzmanları konuk ediyoruz.

    Amacımız, bu alanlarda bilgi ve deneyimlerini paylaşan değerli isimleri sizlerin de tanımasını sağlamak.

    İlk 17 bölümde sırasıyla Rıfat Bali, Dr. Siren Bora, Dr. Merve Şule Çaycı, Rachel Amado Bortnick, Nisya İşman Allovi, Dr. Emre Kurt, Defne Özözer, Dr. Özgür Kaymak, Dr. Duygu Atlas, Dr. Rivka Bihar Waldman, Muzaffer Erol, Dr. Işıl Demirel, Belin Benezra Yensarfati, Dr. Süleyman Şanlı, Verda Habif, Dr. Süheyla Yıldız ve Dr. Canan Bolel’i konuk ettik.

  • Despertar Söyleşileri’nin bu bölümünde, Dr. Canan Bolel ile Osmanlı dönemi İzmir Yahudilerinin tarihsel ve kültürel serüveni, doktora çalışmasındaki kapsamlı araştırmaları ve akademik yolculuğunda geçirdiği önemli duraklar üzerine ayrıntılı bir söyleşi gerçekleştireceğiz.

    https://melc.washington.edu/people/canan-bolel

    Dr. Bolel, Seattle’daki Washington Üniversitesi'nde Doğu Akdeniz Yahudi Kültürleri, Edebiyatı ve Dilleri alanında yardımcı doçent olarak görev yapıyor ve çalışmalarını İzmir’deki Sefarad Yahudilerinin kimlik, modernleşme ve marjinallik süreçlerine odaklanarak sürdürüyor. Bu söyleşide, Dr. Bolel’in İzmir Yahudileri hakkında yaptığı araştırmalardan yola çıkarak, 19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyıl başlarına kadar Osmanlı İmparatorluğu’nun toplumsal yapısında marjinal olarak konumlanan bu topluluğun, yoksulluk, hastalık gibi faktörler karşısında nasıl bir kimlik geliştirdiğini ele alacağız.

    Dr. Bolel, doktora çalışmasında İzmir Yahudilerinin yaşamlarının nasıl etkilendiğini ve toplum içinde kendilerine nasıl bir yer bulduklarını kapsamlı bir şekilde araştırıyor. Yoksulluk ve hastalığın getirdiği sosyal dışlanma, yabancılık hissi ve bazı bireylerin din değiştirerek yeni kimlik arayışlarına yönelmesi gibi olgular, onun çalışmalarında önemli bir yer tutuyor.

    Dr. Bolel’in akademik geçmişine de değinerek, onun Sabancı Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi ve ardından London School of Economics’te Sosyoloji yüksek lisansını tamamladıktan sonra, 2022 yılında Washington Üniversitesi’nde Yakın ve Orta Doğu Çalışmaları alanında doktora derecesini alma sürecindeki deneyimlerini öğreneceğiz. Söyleşinin sonunda, Dr. Bolel’in önümüzdeki yıllarda üzerinde çalışmayı planladığı projelere, Doğu Akdeniz Yahudi topluluklarına yönelik yeni akademik araştırma hedeflerine ve yeni araştırmacılar için önerilerine dair düşüncelerini dinleme fırsatı bulacağız. Keyifli seyirler!

    Dr. Canan Bolel'in önerdiği linkler:

    UW Sephardic Studies Programı: https://jewishstudies.washington.edu/sephardic-studies/

    UW SSP Digital Collection: https://content.lib.washington.edu/sephardicweb/index.html

    UW'da tamamladığı PhD bölümü: https://sites.uw.edu/nmephd

    MELC MA programı: https://melc.washington.edu/graduate-program

    MA in Middle East Studies: https://jsis.washington.edu/programs/graduate/mais/ma-middle-east/

#17:
Dr. Canan Bolel

#16:
Dr. Süheyla Yıldız

  • Despertar Söyleşileri'nin bu bölümünde konuğumuz Dr. Süheyla Yıldız.
    suheylayildiz.academia.edu

    1984 yılında Edremit'te doğan
    Dr. Süheyla Yıldız, lisans eğitimini 2008 yılında Yeditepe Üniversitesi Fransızca Siyaset Bilimi bölümünde tamamladıktan sonra, Galatasaray Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi alanında yüksek lisans yaptı. 2012 yılında "Modern Türkiye’de Yahudilerin Kimlik Stratejileri" başlıklı yüksek lisans teziyle mezun oldu. Akademik kariyerine Strasbourg Üniversitesi'nde devam eden Yıldız, Eylül 2019'da "Tanınma Peşinde Türkiye'nin Gayrimüslim Azınlıkları: 1990'lı Yıllardan İtibaren Ermeni ve Yahudi Topluluklarının Kimlik Stratejileri" başlıklı doktora teziyle mezun oldu. Dr. Yıldız’ın Türkiye’deki Ermeni ve Yahudi toplulukları üzerine yaptığı araştırmalar, azınlıkların kimlik stratejileri, örgütlenmeleri ve genç Yahudi nesilleriyle ilgili konulara odaklanmaktadır. Ayrıca, "En quête de Reconnaissance: Les Juifs et les Arméniens en Turquie Contemporaine" başlıklı kitabı ile bu alandaki derinlemesine çalışmalarını geniş bir kitleyle buluşturdu.

    Bu bölümde Dr. Yıldız ile akademik çalışmalarını, Türkiye Yahudilieri üzerine yaptığı araştırmaları konuşacağız.

#15:
Verda Habif

  • Despertar Söyleşileri'nin bu bölümünde konuğumuz Verda Habif. İzmir Yahudi Toplumu'na mensup bir ailede doğup büyüyen Verda, üniversite yıllarından bu yana İstanbul'da yaşıyor. Lisans eğitimini Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde tamamladıktan sonra, eğitim hayatına küçük yaşlardan beri ilgisini çeken oyunculuk ve sahne sanatları alanında devam etti. İstanbul Üniversitesi'ndeki yüksek lisans çalışmalarının yanı sıra New York Üniversitesi'nde de iki yıl boyunca performans sanatları üzerine yüksek lisansını tamamladı. Son dört yıldır İstanbul Üniversitesi'nde Osmanlı ve Türkiye'deki Sefarad tiyatrosu üzerine doktora çalışmalarını sürdüren Verda Habif, geçtiğimiz yaz Kudüs İbrani Üniversitesi'nde düzenlenen Ladino yaz okuluna katıldı. Bu bölümde kendisiyle hem akademik çalışmalarını hem de Ladino dilini öğrenmesiyle ilgili deneyimlerini konuşacağız. İyi seyirler!

#14:
Dr. Süleyman Şanlı

  • Despertar Söyleşileri'nin bu bölümünde konuğumuz Mardin Artuklu Üniversitesi'nden Doç. Dr. Süleyman Şanlı. Dr. Şanlı, 2015 yılında Yeditepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nde doktorasını tamamlamış olup, halen Mardin Artuklu Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Doktora tezinde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Yahudileri üzerine yoğunlaşan Dr. Şanlı, bu kapsamda 2011-2012 yılları arasında İsrail’de bir yıl boyunca saha çalışması yapmıştır. Bu bölümde, Dr. Şanlı ile doktora dönemi çalışmalarını, Antep, Urfa ve Diyarbakır Yahudilerini, ayrıca İsrail'deki saha araştırmalarını konuştuk.

#13:
Belin Benezra Yensarfati

  • Hollanda'nın Leiden Üniversitesi ile İstanbul'daki Boğaziçi Üniversitesi'nde ortak doktora programı kapsamında İstanbul Yahudileri üzerine doktora tezini tamamlamak üzere olan Belin Benezra Yensarfati, akademik çalışmalarıyla Türkiye'deki Yahudi topluluklarına dair önemli bir katkı sunuyor.

    İzmir'de Yahudi bir ailede doğup büyüyen Belin Benezra Yensarfati, üniversite eğitimi için İstanbul'a taşındı ve uzun yıllar burada yaşadıktan sonra memleketi İzmir'e geri döndü. Kısa bir süre önce ailesiyle birlikte Hollanda'ya, Leiden şehrine taşınan Belin Benezra Yensarfati, hem akademik hem de sivil toplum alanlarındaki çalışmalarına burada devam ediyor.

    Belin Benezra Yensarfati ile bu söyleşide, İstanbul Yahudileri üzerine yaptığı araştırmaların yanı sıra, hem Yahudi toplumu özelinde hem de geniş toplumda sürdürdüğü akademik ve sivil toplum çalışmalarını konuşacağız. Ayrıca, kendisinin İzmir'deki Yahudi toplumu ile olan bağı ve Hollanda'daki yeni hayatıyla ilgili deneyimlerine de değineceğiz.

#12:
Dr. Işıl Demirel

  • Bu bölümdeki konuğumuz Dr. Işıl Demirel.

    Lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nde, yüksek lisans ve doktora çalışmalarını Yeditepe Üniversitesi'nde tamamlayan Dr. Işıl Demirel, 15 yılı aşkın süredir Türkiye'de Yahudilik üzerine araştırmalar yapmaktadır.

    Yüksek lisans tezinde Çanakkale Yahudilerini inceleyen Dr. Demirel, doktora çalışmalarını ise Sefarad mutfak kültürü üzerine odaklanarak tamamlamıştır. Işıl ile bu akademik çalışmalarının yanı sıra, Avlaremoz ve Sivil ve Ekolojik Haklar Derneği (SEHAK) gibi sivil toplum alanlarında yürüttüğü faaliyetler üzerine de konuşacağız. Ayrıca, Dr. Işıl Demirel'in Holokost ve antisemitizm eğitimi konusundaki deneyim ve bilgilerini de kendisinden dinleyeceğiz.

#11:
A. Muzaffer Erol

  • Bu bölümümüzde, Almanya'nın Potsdam Üniversitesi'nde doktora çalışmalarını sürdüren A. Muzaffer Erol konuğumuz.

    Marmara Üniversitesi'nde yüksek lisansını tamamladıktan sonra doktora çalışmalarına yine aynı üniversitede başlayan ve daha sonra Almanya'ya geçerek doktora çalışmalarına Potsdam Üniversitesi'nde devam eden Muzaffer Erol'un doktora tezi, 2008 sonrasında Türkiye'den İsrail'e göç eden Yahudilere odaklanıyor.

    Aynı zamanda Avlaremoz platformunda da araştırma yazıları ve söyleşiler paylaşan Muzaffer Erol ile tez araştırmalarının yanı sıra, Almanya'da yapılan çalışmalar ve Alman akademisi üzerine konuşacağız. Ayrıca, Türkiye Yahudileri üzerine, özellikle göç çalışmaları alanında yapılan araştırmalar hakkında da bilgi verecek.

#10:
Dr. Rivka Bihar Waldman

  • linkedin.com/in/rivka-bihar-waldman-phd-314418b
    independent.academia.edu/rivkabihar

    Bu bölümümüzde, İstanbul Üniversitesi'nde İspanyol dili ve edebiyatı alanında doktorasını tamamlayan Dr. Rivka Bihar Waldman'ı ağırlıyoruz. Dr. Waldman, uzun yıllardır İspanyol edebiyatı, Sefaradlar ve Türkiye Sefarad tiyatrosu üzerine akademik çalışmalar yürütüyor. Bağımsız bir akademisyen olarak çalışmalarını sürdüren Dr. Waldman, aynı zamanda çeviriler yapıyor. Dr. Rivka Bihar Waldman'ın eşi Dr. Simon Waldman, İngiltere'de King's College London'da akademisyen olarak görev yapmaktadır. Çok yakın zamanda ailesiyle birlikte Madrid'e taşınmış olan Dr. Rivka Bihar Waldman ile akademik çalışmalarının yanı sıra, dil öğrenimi ve Türkiye Sefarad kültürünün bugünü gibi konuları ele alıyoruz.

#09:
Dr. Duygu Atlas

#08:
Dr. Özgür Kaymak

  • Bu bölümde konuğumuz Dr. Özgür Kaymak. Kendisiyle hem Yahudi toplumu ve diğer azınlık toplumları üzerine genel çalışmalarını hem de Dr. Anna Maria Beylunioğlu ile birlikte yazdığı, 2021 yılında istos yayıncılık tarafından yayımlanan "Kismet Tabii...": Istanbul'un Rum, Yahudi ve Ermeni Toplumlarinda Karma Evlilikler adlı kitabı hakkında konuşacağız.

    Dr. Özgür Kaymak, 1999 yılında Amerika’da Arizona State University’de Ekonomi Bölümü’nde lisans eğitimini aldıktan sonra İstanbul’a dönerek özel sektörde iş hayatına başladı. Her zaman gönlünde yatan akademik kariyeri gerçekleştirmek için İstanbul Üniversitesi Kadın Çalışmaları Bilim Dalı’nda 2009-2011 yılları arasında yüksek lisans eğitimini tamamladı. Ardından 2011 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Bölümü’nde doktora eğitimine başladı. 2013 yılında başladığı doktora çalışmasını 2016 yazında “İstanbul’da Rum, Yahudi ve Ermenilerin Sosyo-Mekânsal İnşası” başlıklı doktora tezi ile tamamladı. Tezinde ele aldığı konuları 2017 yılında Libra Kitap’tan "İstanbul'da Az(ınlık) Olmak: Gündelik Hayatta Rumlar, Yahudiler, Ermeniler" başlıklı kitap olarak yayımladı. Son yıllarda Türkiye Yahudi toplumu üzerine İngilizce kitap bölümleri ve makaleler yazmaktadır.

    Akademik ilgi alanları arasında azınlıklar, dinî-etnik kimlik, kolektif bellek, göç sosyolojisi-kuşak ilişkisi ve toplumsal cinsiyet çalışmaları gelmektedir.

#07:
Defne Özözer

  • Bu bölümümüzde konuğumuz, Paris ve Helsinki Üniversitelerinde tarih ve kültür mirası alanında doktora çalışmalarını sürdüren Defne Özözer. Boğaziçi Üniversitesi'nde tarih alanında lisans ve yüksek lisansını tamamlayan Defne Özözer, eğitim yolculuğunu, yaptığı çalışmaları, tez araştırmasını ve bu alanda çalışma yapacaklara yönelik önerilerini bizimle paylaşacak.

    Defne Özözer'in doktora araştırma konusu 1912-1950 yılları arasında İzmir ve Selanik Yahudi Toplumları.

    İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Yunanca, İbranice, Almanca ve Ladino dillerinde eğitim almış olan Defne Hanım, farklı kültürler ve diller konusundaki geniş bilgisiyle dikkat çekiyor. Bu söyleşide, akademik hayatının yanı sıra, kişisel deneyimleri ve perspektifleriyle tarih ve kültürel miras alanındaki çalışmalarını da keşfedeceğiz.

#06:
Dr. Emre Kurt

  • Bu bölümümüzde konuğumuz, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümünde öğretim görevlisi Dr. Emre Kurt. Dr. Kurt, 2022 yılında Marmara Üniversitesi'nde "Yüzyıllık Göç: 1922'den 2022'ye Türk Yahudileri ve Göçleri" başlıklı teziyle doktorasını tamamladı. Dr. Emre Kurt, tezini kitaplaştırma çalışmasının yanı sıra 2. Dünya Savaşı'nda Türkiye'nin Yahudilere yönelik politikaları üzerine araştırmalarını sürdürmektedir. Bu söyleşide, Dr. Kurt’un bu alana nasıl başladığını, tezini yazarken dikkatini çeken noktaları ve akademik çalışmalar yapmak isteyenlere yönelik tavsiyelerini kendisinden dinleyeceğiz.

#05:
Nisya İşman Allovi

  • Bu bölümde konuğumuz Nisya İşman Allovi (LinkedIn sayfası).

    Nisya İşman Allovi, 2001 yılından bu yana 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi’nde müdür ve 2014 yılından beri küratör olarak görev yapmaktadır. Avrupa Yahudi Müzeleri Birliği (Association of European Jewish Museums, AEJM) yönetim kurulu üyesidir.

    Nisya İşman Allovi ile müzede çalışmaya başladığından bu yana neler yaptığını, Avrupa'daki Yahudi müzelerini ve 500. Yıl Vakfı olarak gerçekleştirdikleri projeleri konuştuk.

    (500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi sanal turu için: 3dtour.muze500.com)

#04:
Rachel Amado Bortnick

  • Bu bölümümüzde konuğumuz, 1938 İzmir doğumlu Rachel Amado Bortnick.

    İzmir'de doğup çocukluk yıllarını İzmir'de geçiren Rachel Amado Bortnick, daha sonra eğitimi için ABD'ye gitmiş, eğitimi esnasında burada Rus Aşkenaz kökenli eşiyle tanışmıştır. Çeşitli ülkelerde yaşadıktan sonra ailesiyle birlikte tekrar ABD'ye dönen ve uzun yıllarda Dallas'ta yaşayan Bortnick, özellikle 1990'lı yıllardan bu yana Ladino dilinin canlandırılması ve korunması için özveriyle çalışmaktadır. Rachel Bortnick'in Ladino'ya olan ilgisi, bu dilin tarihsel ve kültürel önemi üzerine yaptığı çalışmalarla şekillenmiştir. Söyleşimizde, Ladino'nun geçmişten günümüze zengin mirasını korumak için yürütülen projeleri ele alacağız. Bortnick'in, Ladino'nun geleceği için yaptığı çalışmaları ve dilin korunması adına verdiği mücadeleyi de keşfedeceğiz.

    Bu söyleşi, Ladino dünyasına dair derin bir bakış açısı sunarken, Ladino'nun yaşatılması için atılan adımları gözler önüne serecek.

    Keyifli izlemeler!

#03:
Dr. Merve Şule Çaycı

#02:
Dr. Siren Bora

  • Bu bölümde konuğumuz İzmir Yahudi tarihi alanında uzun yıllardır araştırmalar yapan Dr. Siren Bora.

    Dr. Siren Bora, İzmir Yahudileri tarihi üzerine yaptığı derinlemesine araştırmalarla tanınmaktadır. 1995 yılında yayınlanan "İzmir Yahudileri Tarihi 1908-1923" kitabı, İzmir Yahudilerinin tarihi üzerine önemli bilgiler sunmaktadır. 2015 yılında "Karataş Hastanesi ve Çevresinde Yahudi İzleri" kitabıyla Karataş bölgesindeki Yahudi izlerini detaylandırmıştır. 2016'da "Hahambaşı Hayim Palaçi ve İzmir Yahudileri" kitabıyla İzmir'in dini liderlerinden biri olan Hayim Palaçi'nin yaşamını ve etkilerini anlatmıştır. 2021'de "Birinci Juderia: İzmir’in Eski Yahudi Mahallesi" kitabıyla İzmir'in eski Yahudi mahallesini detaylandırmıştır. Son olarak 2022'de "Çöküşten Yükselişe İzmir Yahudileri – Rav Hayim Palaçi Dönemi" kitabıyla İzmir Yahudilerinin Rav Hayim Palaçi dönemindeki dönüşümünü incelemiştir. Dr. Bora'nın son dönemde çıkan "İzmir Yahudi Basını" ve "İzmir Yahudi Toplumunda Kadın" kitapları da toplumumuzda büyük ilgi görmüştür. Dr. Bora'nın çalışmaları, İzmir ve çevresindeki Yahudi topluluklarının tarihini ve kültürel mirasını detaylı bir şekilde ele almaktadır.

#01:
Rıfat Bali

  • Bu bölümde konuğumuz Rıfat Bali. Rıfat Bali ile "Bilanço Zamanı: Baki Kalan Bu Kubbede Bir Boş Sada İmiş... (1992-2023)" adlı kitabı ve diğer çalışmaları üzerine güzel bir söyleşi gerçekleştiriyoruz. Rıfat Bali'nin bu alana nasıl girdiğini, 30 yılı aşkın süredir yazdığı kitaplar ve makaleler için araştırmalarını nasıl yaptığını, yaşadığı zorlukları ve edindiği deneyimleri konuşuyoruz.

    Rıfat Bali, yazarlık kariyerine olan ilgisinin nasıl başladığını ve bu sürecin onu nasıl derinlemesine araştırmalara yönlendirdiğini anlatıyor. Kitapları ve makaleleri için yürüttüğü kapsamlı araştırmaların arka planını paylaşarak, bu süreçte karşılaştığı zorlukları ve bu zorlukların üstesinden nasıl geldiğini dinleyicilerle paylaşıyor. Bali, 30 yılı aşkın süredir süregelen yazarlık yolculuğunda edindiği deneyimleri ve bu deneyimlerin onun çalışmalarına nasıl yansıdığını aktarıyor.

    Söyleşimizde, Rıfat Bali'nin tarih yazımı alanında bıraktığı izleri ve çalışmalarının Türk Yahudileri tarihine olan katkılarını derinlemesine ele alıyoruz. Onun zengin bilgi birikimi ve tecrübeleri, izleyicilerimize ilham verici ve öğretici bir perspektif sunuyor.